Lịch sử hội hoạ Hiện Đại và Hậu Hiện Đại tại Việt Nam ( phần 2 )

II. Hội họa Hậu Hiện Đại

Giai đoạn đổi mới (1990-2009)

Bắt đầu từ cuộc trao đổi văn hóa Việt Mỹ theo chương trình cuộc chiến nhìn từ hai phía của Hiệp Hội Indochina Arts Partnership do họa sĩ người Mỹ David Thomas khởi xướng. Các họa sĩ Mỹ, và hoạ sĩ các nước vào Việt Nam triển lãm. Ngược lại, các họa sĩ Việt Nam sang Mỹ và các nước tiên tiến trên thế giới triển lãm giao lưu.

Thời kỳ này là thời kinh tế thị trường mở cửa, Việt Nam gia nhập WTO, giới họa sĩ tiếp cận nhiều thông tin, nhất là giới họa sĩ trẻ, đươc dịp khẳng định mình, qua các trường phái Hậu Hiện Đại như Pop Art, Body Art, Trình Diễn, Sắp Đặt vv… Cả ba miền đất nước: Huế, Sài Gòn, Hà Nội, bùng nổ triển lãm tranh, tượng, cá nhân, nhóm, câu lạc bộ, Tòa soạn báo chí, Chùa, Nhà Thờ, Hội Mỹ Thuật các nơi… Các galleries mọc lên như nấm, nhưng chủ yếu là để kinh doanh tranh, sao chép của các tác giả nổi tiếng nước ngoài. Tranh sáng tác ít đươc công chúng hưởng ứng, nhất là tranh sáng tác theo chủ đề Tôn Giáo.

Như vậy từ năm 1990, trong môi trường Hội hoạ Việt Nam đã xuất hiện trường phái Hậu Hiện Đại (Pop Art, Body Art, Trình Diễn, Sắp Đặt, v.v…) Nhưng trường phái Hậu Hiện Đại là gì? Có gì khác biệt với những khuynh hướng Hội họa Hiện Đại trước nó?

Khoa học, kỹ thuật hiện đại ngày nay đẩy con người lên đỉnh cao chói lọi. Nhưng những con người thành đạt trong thời đại này lại khó mở lòng ra hơn xưa. Họ đã trải qua thời kỳ đau khổ, họ không còn niềm tin vào cuộc sống và xã hội đương thời, và vì vậy họ trở nên cảnh giác. Cái đẹp của hội họa, có lẽ vì vậy mà khó tiếp thu hơn.

Chính giai cấp vừa mới giàu sang và thành đạt đó đã bẻ vỡ thế giới nhận thức và cảm xúc ra nhiều mặt, nhiều thời điểm, rồi sắp xếp lại theo cảm quan của cá nhân với công thức:
Tác phẩm lớn = Tính sâu thẳm + tính tự do + tính cá nhân.

Như vậy Hội họa Hiện đại và Hội họa Hậu Hiện đại giống nhau ở chỗ đều nhấn mạnh đến tính sâu thẳm, và khác nhau ờ chỗ:
– Hội họa Hiện đại nhấn mạnh hơn về: tính phức tạp và tính nguyên sơ
– Hội họa Hậu Hiện đại lại nhấn mạnh đặc biệt về: tính tự do và tính cá nhân.

Điểm đặc biệt khác của Hội hoạ Hậu Hiện đại là: người xem “cùng sáng tác” với tác giả. Khi ngắm nghía bức tranh, vào từng thời điểm khác nhau, họ khám phá ra những góc cạnh mới, những ý nghĩa mới, và đặt tên mới cho bức tranh. Bức tranh là một tác phẩm bỏ ngỏ…

III. Nhận định

Chưa bao giờ nền nghệ thuật thế giới đứng trước những thách thức đáng kể như ngày hôm nay, bởi lẽ con người đã mất niềm tin vào cuộc sống, mất định hướng, nên dễ trở nên tha hóa. Từ đó, tư duy về cái Đẹp phát sinh nhiều quan niệm mới, nhiều khi đi ngược lại với nền mỹ học cổ truyền. Mà tự bản chất, khả năng con người thì chưa đủ sức chân nhận giá trị. Ngôn ngữ và tư tưởng giữa các thế hệ có khoảng cách ngày càng xa, khiến cho sự kết nối, chia sẻ, yêu thương trở nên cực kỳ khó khăn. Những người trẻ ở các nước đang phát triển lại càng thêm bối rối, mất phương hướng.

Hiện nay, bóng đêm của trường phái Hậu Hiện Đại ngày càng bao trùm khăp nơi trên thế giới. Không giống như khoa học, kỹ thuật, luôn luôn có mẫu số chung, trong môi trường hội họa, không ai giống ai, mỗi người mỗi phong cách. Hiện Đại hay Hậu Hiện Đai của mỗi người đều xuất phát tự bên trong nội tâm sâu thẳm, và đều thể hiện một mỹ cảm nhất định về cái Đẹp.Thêm vào đó, lối giáo dục ngày nay là lối giáo duc trực quan: làm ngay, thấy ngay, cộng với sự nhiễu loạn thông tin từ internet, cũng là một phần cản trở sự tiếp thu theo kiểu cũ của trường phái Hiện Đại.

Hậu Hiện Đại đã bẻ vỡ thế giới nhận thức và cảm xúc ra nhiều mặt, và đưa đến hai kết quả khác nhau: tích cực và tiêu cực:

– Ở mặt tiêu cực, các họa sĩ mong đợi một không gian để thỏa mãn cái Tôi, nhiều hơn là đi tìm những giá trị mới hoàn thiện hơn. Bởi họ đi từ một nền tảng nổi loạn và hoang mang, dẫn đến kết quả họ không biết họ là ai! “Tôi là ai, tôi là ai, mà còn trần gian thế? Tôi là ai mà yêu quá cuộc đời này?” (ca khúc Trịnh Công Sơn)

– Ở mặt tích cực, có những họa sĩ đặt niềm tin vào tình yêu thương của Thiên Chúa, lúc đó tâm tưởng của họ có sự bình an. Khởi đầu, thế giới nhận thức của họ bị bẻ vỡ, nhưng đến khi sắp đặt lại, họ đã kịp dẫn đưa cái Tôi hoang mang của họ bước theo tiếng nói của yêu thương.

Sự thực là khi tiến bước trên con đường mỹ thuật, người hoạ sĩ từng bước rũ bỏ những e dè, ngăn cản, mặc cảm, để bộc lộ chính mình, và trở thành chính mình trong khi vẽ tranh. Càng biết nhiều, hiểu nhiều, tiếp xúc nhiều, họ càng thông cảm cho người khác, càng lớn lên, để biết pha màu theo cung cách “cầm lấy, tạ ơn, bẻ ra và trao ban”. Lúc đó họ không cần cố gắng chứng minh mình đang theo trường phái Hiện Đại hay Hậu Hiện Đại, không cần đẩy cá tính của mình lên đến mức dị biệt, cứ để tự nó “hữu xạ tự thiên hương.”

(nguồn: sưu tầm)

Trung tâm nghệ thuật Hồ Thiên Nga với đội ngũ giáo viên giỏi, tận tâm mang đến những bài học hay, bổ ích cho các bạn trong từng khóa học.

Không gian giảng dạy rộng rãi và thân thiện (có điều hòa, camera theo dõi quá trình học của các lớp, gương, sàn gỗ) đáp ứng mọi nhu cầu từ những học viên khó tính nhất.

TRUNG TÂM NGHỆ THUẬT HỒ THIÊN NGA
Thông tin liên hệ :
★ Địa chỉ: Số 16, Thôn Cổ Điển B, Xã Tứ Hiệp, Huyện Thanh Trì, Hà Nội
★ Hotline Tư Vấn & Đăng ký học: 0963664619 (Cô An)
★ Website: www.hothiennga.vn
★ Fanpage: https://www.facebook.com/hothienngavn/